Dobrze oświetlone akwarium zyskuje — i to na kilku poziomach! Ryby i rośliny wyglądają naturalnie, a ich barwy są pięknie podkreślone. Glony są „trzymane w ryzach”, a roślinność może się rozrastać. Na dodatek odpowiednio dobrane oświetlenie pozwala na mniejsze zużycie prądu. Przed podjęciem decyzji o oświetleniu, warto poznać podstawowe informacje na ten temat — by umieć ocenić, jakiego oświetlenia potrzebuje nasz zbiornik.
Jakie są rodzaje oświetlenia do akwarium?
Rodzaje oświetlenia do akwarium możemy podzielić ze względu na technologię oraz sposób montażu. Bez względu na typ wybranego oświetlenia, akwarium powinno być oświetlone przynajmniej przez 10 godzin w ciągu doby, najlepiej w stałych porach. Aby ułatwić sobie zadanie, można wykorzystać timer (programator czasowy) umieszczany w gniazdku elektrycznym. Coraz częściej akwaryści wykorzystują oświetlenie, które imituje świt i zachód słońca, ponieważ dla ryb stresujące i nienaturalne jest nagłe włączanie lub wyłączanie światła.
Typ oświetlenia ze względu na technologię
- Świetlówki (T5 lub T8) — dawniej stosowane bardzo często, obecnie rzadko spotykane. Świetlówki są niedrogie. Wymagają montażu ze statecznikiem lub starterem. Możliwa jest samodzielna wymiana żarówki po zużyciu, jednak cechuje ją większe zużycie energii (niż w przypadku oświetlenia LED) oraz generowanie ciepła.
- Lampy meta halogenowe HQI — rzadko spotykany rodzaj oświetlenia, który sprawdza się w bardzo głębokich zbiornikach (powyżej 80 cm głębokości). Są rzadko stosowane ze względu na wysoką cenę i wysokie zużycie energii, jednak ich zwolennicy doceniają wysoką jakość światła, efektywność oraz dobre doświetlenie strefy przydennej w głębokich akwariach. Ta technologia nigdy nie była szczególnie rozbudowywana i nie ma możliwości regulacji parametrów, a obecnie zarówno lampy HQI, jak i świetlówki, są wypierane przez trzeci typ oświetlenia, tj. lampy LED.
- Lampy LED — obecnie najpopularniejszy rodzaj oświetlenia akwarium, który wyróżnia się energooszczędnością oraz trwałością, nie nagrzewa zbiornika, a przy tym daje akwarystom szerokie możliwości — m.in. regulowania wydajności i dopasowania kolorów światła do potrzeb danego zbiornika. Jedynym minusem lamp LED jest światło skupione, dlatego należy zastosować kilka żarników. Choć cena zakupu jest wyższa niż w przypadku świetlówek, długofalowo ten typ oświetlenia generuje duże oszczędności ze względu na niski pobór energii.
Sposób montażu oświetlenia w akwarium — rodzaje
- Pokrywy — pokrywy są praktyczne i ograniczają parowanie wody z akwarium. Jeśli w kupionej pokrywie jest już oświetlenie, upewnij się, czy ma odpowiednie parametry — zdarza się, że producenci oferują zbyt słabe oświetlenie, zwłaszcza w gotowych zestawach akwariów z pokrywami.
- Belki — to gotowe moduły, które można zainstalować w pokrywie akwarium, podwiesić nad akwarium lub umieścić w uchwytach podtrzymujących, rozmieszczonych po bokach akwarium.
- Lampy wiszące — podwieszane na linkach umocowanych do sufitu lub przytwierdzonych do dodatkowego uchwytu.
- Lampki montowane na bocznej krawędzi — do nano akwariów — są niewielkich rozmiarów i banalnie proste w montażu (np. przyczepiane do bocznej szyby akwarium za pomocą klipsa). Często mają także regulację kąta ustawienia.
Barwy światła stosowane w akwarium
Różne akwaria wymagają różnych barw światła, dopasowanych do warunków, jakie chcemy stworzyć w zbiorniku. Temperatura barwowa jest wyrażana w Kelwinach (K). Przykładowo, w akwarium roślinnym temperatura barwowa powinna wynosić 5500-6500 K.
Producent AquaEL stosuje nazwy temperatur barwowych światła, jakie są dostępne w jego ofercie i ułatwiają zorientowanie się, jakie temperatury barwowe będą odpowiadać naszemu zbiornikowi. Lampy AquaEL są oznaczone nazwami:
- SUNNY(6500 K) najbardziej zbliżone do naturalnego światła słonecznego.
- PLANT (8000 K) do akwariów słodkowodnych, w tym do zbiorników roślinnych.
- MARINE (10000 K) do akwariów morskich, uzupełniane światłem Actinic.
- ACTINIC (20000 K) intensywnie niebieskie do lekko fioletowego, przeznaczone do akwariów morskich.
Poszukując oświetlenia do akwarium, możesz spotkać się z określeniem „oświetlenie LED RGB”. Co ono oznacza? Taki typ oświetlenia umożliwia zmianę barwy, którą możemy dopasować do pory dnia lub własnych gustów.
Moc oświetlenia w akwarium
Jeśli decydujemy się na oświetlenie akwarium za pomocą świetlówek, minimalne zapotrzebowanie na moc światła to 0,3W/litr wody do 0,5W/litr. Jeśli rośliny są bardziej wymagające, wartość powinna wynosić 0,5 W/l do 0,7 W/l i więcej.
W przypadku oświetlenia LED-owego do określenia mocy oświetlenia wykorzystuje się jednostkę lumeny na litr wody. Dla roślin o niewielkich wymaganiach ta wartość może wynosić 20 lm/l, dla roślin o średnich wymaganiach — 30lm/l, a dla bardziej wymagających — co najmniej 40lm/l.
Jeśli nie mamy rozeznania na ten temat, warto dokładnie czytać opisy oświetlenia pochodzące od producenta i zdać się na jego doświadczenie oraz dopytywać osoby o większej wiedzy. Każdy sposób jest dobry, by powiększać swój zasób informacji o akwarystyce — to jest hobby, w którym nauka nigdy się nie kończy.